යුද්ධය යන වචනය ශ්‍රී ලාංකික අපහට එතරම් නුහුරු වචනයක් නොවෙයි.ඇසූ පමණින් මතක් වන්නේ මීනිමරු ප්‍රභාකරන්වය. යුද්ධය යන අකුරු හතර තුළ තිබෙන කෲරත්වය කොතරම්ද යන්න ඔබහට අමුතුවෙන් කියා දිය යුතු වන්නේ නැත. එහි තේරුම වචනයෙන් නොව ක්‍රියාවෙන්ද හොඳාකාරයෙන් දන්නා නිසා වැඩි අටුකා ටීකා අවශ්‍ය වන්නේද නැත. එමෙන්ම ඒ තිස් අවුරුදු යුද්ධය තුළ ප්‍රභාකරන් යුද්ධ කළේ ලෝක දේශපාලන සහය මත බවත් අප සැවොම දැනුම්වත් ය. එම ලෝක දේශපාලනය තුළ එකිනෙකාගේ වුවමනා එපාකම් පිරිමසා ගැනීමේ ක්‍රියාවන්හි ප්‍රතිඵල අපහට මේ දිනයන්වලදී දැකගැනීමට හැකිව තිබේ. නමුත් මෙහි අතුරු ප්‍රතිඵලවලින් බලපෑම් එල්ල වන පාර්ශ්ව අතර බලවත් නොවන රටවලට එල්ල වන පීඩනය ඉතා බැරෑරුම්‍ ය. ලංකාවටද එයින් ගැලවිය නොහැක.
ඊශ්‍රායල ඉරාන බල ගැටුම මුල් අවස්ථාවේදී දිග්ගැසෙන ස්වභාවයක් තිබුණ ද ගැටුම තවත් තීව්‍ර වූයේ අමෙරිකාව මෙයට මැදිහත් වීමෙන් පසුය. අවාසනාවට හෝ වාසනාවට එය දැන් සිදු වී හමාරය. නමුත් මේ වනවිට සටන් විරාමයකට යොමු වී තිබෙන දෙපාර්ශ්වයම සාමකාමීව සිටින අතර ඉරාන වැසියෝ යුද්ධය අවසන් වූ සතුට සමරති. නමුත් අමෙරිකාව ඉරානයට බෝම්බ හෙළා සිදු කරගත් එම වරද ලෝක ප්‍රජාවගේම ඉදිරිය අවදානමකට ලක්වීමක්‍ ලෙස අර්ථකථනය කළ හැක. එසේම අමෙරිකාව කෙරෙහි ඉරානයට තිබෙන රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සහයෝගීතාවයද ඉන් පළුදු විය. මා දන්නා එකම දෙය නම් මැදපෙරදිග තුළ සියලු දෙයින් බලසම්පන්න ඉරානය වැනි රටකට එල්ල කළ ඒ ප්‍රහාරය මුළු මහත් ලෝක ආර්ථිකය කෙරෙහිම බලපෑම් කරනු ඇත. අමෙරිකාව යනු යුදමය, දේශපාලනය සහ ආර්ථිකය යන කුලුනු තුන තුළින් තම බලය ලොව පුරාම බෙදාහැරීම කෑදරකම් දක්වන රාජ්‍යයකි. ඔවුන් ඒ දෙය එදත් අදත් හෙටත් සිදු කරනු ඇත. නමුත් මෙයින් සිදු වන අතිශය බරපතළ සිදු වීම වන්නේ මෙම බල අරගලය තුළින් අනෙකුත් රටවලට සිදුවන බලපෑමයි. ලෝක ආර්ථිකය අසමතුලිත වීමේ පටන් සිදුවන සෑම සියලු දේම එම කුඩා රටවල් කෙරෙහි බරපතළ ලෙස බලපෑම් කරයි. ක්‍රමයෙන් වැටි වැටී නැගිටින ආර්ථිකයක් සහිත අප වැනි රාජ්‍යයකට මෙවැනි අතිවිශාල බාහිර බලපෑමකට මුහුණ දීමට නොහැක. ගණන් කර ගැනීමටවත් අපහසු ඩොලර් සහ රුපියල් ණය කන්දක සිරවී සිටින අපහට එම ණය ගෙවා ගැනීමටවත් හරිහමන් මුදල් නොමැති අවස්ථාවක මෙවැනි රාජ්‍ය මට්ටමේ ගැටුම් තුළින් වක්‍රාකාරව එල්ල වන සිද්ධීන් සමඟ ගැටීම ඉතා අපහසුය. මෙය ඉරාන ඊශ්‍රායල රටවල් දෙකට පමණක් සීමා කළ නොහැක. මෙම බල ගැටුම් අතීතයේ සිටම පැවත එන්නකි. ඉරාක අමෙරිකා, චීන අමෙරිකා වෙළඳ සටන්, ඉන්දියා පාකිස්ථාන් ඒවාට උදාහරණ කීපයකි. මෙවැනි ගැටුම් තවදුරටත් වර්ධනය වුවහොත් අප වැනි බලවත් නොවන යැපුම් ආර්ථිකයක් හිමි රටවලට විදේශ විනිමය අවම වීම, විදේශ ආයෝජන අවම වීම, ආර්ථික හා සාමාජීය අර්බුදයන්ට අත වැනීම, ලෝකයේ එක් එක් කලාපවලට යොමු කරන අපනයන ක්‍රමයෙන් අවම වීම වැනි ප්‍රතිවිපාක රාශියකට මුහුණ දීමට සිදු වේ. මේ කිහිපයක් පමණි. මීට වඩා සැබෑ තත්වය දරුණු විය හැක. තත්වය එසේ වුවහොත් මෙකී ප්‍රතිවිපාක අපටත් ඒ ආකාරයෙන්ම භුක්ති විඳීමට සිදුවීම වැළැක්විය නොහැකිය. ශ්‍රී ලංකාව යනු මෙම බල අරගල තුළින් යහමින් තැළීමට ඉඩකඩ තිබෙන රාජ්‍යයකි. එහෙයින් රාජ්‍ය යන්ත්‍රණය කෙරෙහි දැඩි අවධානයෙන් යුතුව කටයුතු කිරීම ඉතා වැදගත් ය. එය ආණ්ඩුව සතු වගකීමකි. කවර මොහොතක, කවර ආකාරයේ සිද්ධීන්වලට මුහුණ දෙන්න වේවිද කියා අපට නිගමනවලට ඒමට අපහසුය.
අමෙරිකානු දේශපාලන ප්‍රවාහය මතින් තැළී පොඩි වී ගිය රටවල් බොහෝමය. රාජ්‍ය නායකයෝද බොහෝය. ඔවුන්ගේ දේශපාලන ප්‍රවාහය පරයා නැගෙන සියලු දේම බිම දමා පාගා පොළොවටම තල්ලු කිරීමට අමෙරිකාව දෙවරක් සිතන්නේ නැත. අමෙරිකානු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අනෙක් රටවල්වලට මැදිහත් වුවහොත් සිදුවන්නේ කුමක්ද? යන්න සිරියාව, යේමනය, ලිබියාව, ඉරාකය මනාවට සාක්ෂි සපයනු ඇත. මේවා ගැන අපිට මොකටද, අපිට වැඩක් නෑ යන්න කෙනෙක් පැවසුවහොත් එයට දීමට තිබෙන හොඳම පිළිතුර වන්නේ අපත් මේ ලෝක දේශපාලනයේ එක් කොටසක් බවයි. මෙම බල සෙල්ලම්වල අවසානයක් තවම පෙනෙන තෙක් මානයක නොමැති අතර යම්විටක මෙවැනි ගැටුම් සාමාන්‍යයීකරණය වීමේ සම්භාවිතාවක්ද තිබේ. කෙසේ වුවත් පණිවිඩය පැහැදිලිය. එනම් සාමය, සංයමය සහ රාජ්‍ය සහයෝගීතාවය ආඩම්බරයට, කෲරත්වයට, දේශපාලනයට පෙර පැමිණිය යුතුය. නමුත් මෙය අපට ලෝක බලවත් රාජ්‍ය නායකයන්ට ගොස් කිව නොහැකිය. එම නිසා අපේක්ෂා සහගතව වෙන්නේ කුමක්ද කියා දැනුම්වත් භාවයකින් බලාසිටීම හැර වෙන නම් අප කුමක් කරන්නද?.